สาเหตุที่ผู้ประกอบการมักพลาดในการขอใบอนุญาตประกอบกิจการ

การเปิดธุรกิจไม่ใช่แค่มีทุนก็เริ่มได้ เพราะธุรกิจทุกประเภทล้วนต้องอยู่ภายใต้กฎหมายเฉพาะ — โดยเฉพาะใบอนุญาตประกอบกิจการ ซึ่งเปรียบเหมือนบัตรผ่านทางกฎหมาย ของแต่ละกิจการ

แต่ในความเป็นจริงผู้ประกอบการจำนวนมากมักพลาดตั้งแต่ขั้นตอนการขอใบอนุญาต ผู้ประกอบการส่วนใหญ่ไม่รู้ว่าต้องขอ, บางรายยื่นผิดหน่วยงาน, หรือบางรายรอจนเกินกำหนดต่ออายุ

ผลคือ:

• โดนปรับเงิน
• อาจต้องปิดกิจการชั่วคราว
• เสียเวลาและชื่อเสียงโดยไม่จำเป็น

บทความนี้จะพาคุณเข้าใจ “สาเหตุที่ผู้ประกอบการมักพลาดในการขอใบอนุญาตประกอบกิจการ” พร้อมแนวทางป้องกัน เพื่อให้ธุรกิจเดินได้ต่ออย่างมั่นใจ ถูกต้อง และตรวจสอบได้

1. ไม่รู้ว่าธุรกิจ “ต้องมีใบอนุญาต”

นี่คือความผิดพลาดอันดับหนึ่ง และเกิดบ่อยที่สุดเมื่อผู้ประกอบการจำนวนมากเข้าใจว่า

จดทะเบียนบริษัทกับ DBD แล้วถือว่าเสร็จสิ้น แต่จริง ๆ แล้วทะเบียนบริษัทเป็นเพียงการจดทะเบียนนิติบุคคล ไม่ใช่ใบอนุญาตให้ประกอบกิจการเฉพาะทาง เช่น

• เปิดร้านกาแฟ → ต้องมี “ใบอนุญาตสถานที่จำหน่ายอาหารและเครื่องดื่ม”
• เปิดสปา → ต้องมี “ใบอนุญาตประกอบกิจการสปาเพื่อสุขภาพ”
• เปิดบริษัทท่องเที่ยว → ต้องขอ “ใบอนุญาตประกอบธุรกิจนำเที่ยว”

สาเหตุที่ผู้ประกอบการมักไม่รู้: เพราะไม่มีแหล่งข้อมูลกลางบอกใบอนุญาตทั้งหมดในที่เดียว จึงทำให้บางใบอนุญาตหลุดจากความเข้าใจไป

2. เข้าใจผิดว่าขอแค่ครั้งเดียวก็พอ

หลายธุรกิจขอใบอนุญาตครั้งแรกถูกต้อง แต่หลังจากนั้นลืมต่ออายุ หรือ ไม่อัปเดตข้อมูล ทั้งที่ใบอนุญาตส่วนใหญ่ มีอายุ 1–5 ปี และต้องต่ออายุภายในเวลาที่กำหนด

เช่น

• ใบอนุญาตสปา / นวด → มีอายุ 5 ปี
• ใบอนุญาตขายสุรา → มีอายุ 1 ปี
• ใบอนุญาตประกอบธุรกิจนำเที่ยว → มีอายุ 2 ปี 

ปัญหาคือ: หลายเจ้าของกิจการไม่มีระบบแจ้งเตือนวันหมดอายุ จนกว่าจะถึงวันตรวจจากหน่วยงานรัฐ ถึงรู้ว่าหมดอายุไปแล้ว

ผลลัพธ์: ต้องเริ่มกระบวนการใหม่ทั้งหมด + จ่ายค่าปรับย้อนหลัง

3. ยื่นเอกสารไม่ครบ หรือผิดรูปแบบ

สาเหตุนี้พบมากใน SME ที่ทำเรื่องด้วยตนเอง เพราะแต่ละหน่วยงานมีแบบฟอร์มและข้อกำหนดเฉพาะเช่น

• บางที่ต้องใช้แบบฟอร์มพร้อมลายเซ็นกรรมการทุกคน
• บางที่ต้องแนบสัญญาเช่าสถานที่ และ หนังสือยินยอมจากเจ้าของอาคาร
• บางที่ต้องแนบแปลน / ผังอาคาร / รูปถ่ายจริง

กรณีที่มักพลาด:

• ใช้แบบฟอร์มเก่าหรือโหลดมาผิดฉบับ
• ขาดเอกสารประกอบ เช่น สำเนาใบอนุญาตเดิม หรือบัตรประชาชนผู้รับอนุญาต
• ใช้ที่อยู่ไม่ตรงกับทะเบียนพาณิชย์

ผลคือ เจ้าหน้าที่รับเรื่องไม่ได้ หรือ ให้กลับไปแก้ไข ทำให้เสียเวลาเป็นเดือน

4. ยื่นผิดหน่วยงาน หรือไม่ทราบว่าใครเป็นผู้อนุมัติ

หลายธุรกิจไม่รู้ว่าหน่วยงานไหนเป็นผู้ออกใบอนุญาตให้ เพราะบางกิจการมีหน่วยงานกำกับหลายแห่ง เช่น “ร้านอาหารที่มีดนตรีสด” อาจเกี่ยวข้องกับทั้ง

• สำนักงานเขต (ใบอนุญาตสถานที่จำหน่ายอาหาร)
• กรมสรรพสามิต (สุรา)
• สำนักงานตำรวจ (สถานบริการ)

เมื่อไม่รู้ว่าต้องยื่นที่ไหน → ยื่นผิดหน่วยงาน → เอกสารถูกปฏิเสธ ส่งผลให้ต้องเริ่มต้นใหม่ทั้งหมดและเสียเวลาในการดำเนินงาน

5. ใช้สถานที่ไม่ตรงตามกฎหมายอาคารหรือผังเมือง

แม้ธุรกิจจะถูกประเภท แต่หากสถานที่ตั้ง “ไม่ผ่านเกณฑ์กฎหมายอาคารหรือผังเมือง” ก็ไม่สามารถขอใบอนุญาตได้ เช่น

• ร้านอาหารในอาคารสูง แต่ไม่มีระบบบำบัดกลิ่น → ไม่ผ่านตามหลักสุขาภิบาลอาหาร
• สปาเปิดในคอนโด → ผิดข้อบังคับนิติบุคคลอาคารชุด

นี่คือสาเหตุที่ทำให้ธุรกิจจำนวนมาก “ขอใบอนุญาตไม่ผ่าน” แม้จะมีเอกสารครบ

แนวทางป้องกัน: ตรวจสอบผังเมืองรวม และ กฎหมายอาคารควบคุม ของพื้นที่ก่อนเช่าสถานที่ สามารถสอบถามได้ที่สำนักงานเขตในพื้นที่

6. ไม่เข้าใจขั้นตอนการขอใบอนุญาต

กฎหมายกำหนดว่ากิจการบางประเภท ต้องได้รับใบอนุญาตก่อนเริ่มดำเนินการจริงแต่ผู้ประกอบการมักเข้าใจผิดว่า

“เปิดร้านก่อน เดี๋ยวค่อยขอทีหลัง” เช่น ร้านนวด,ร้านอาหาร, ผับ/บาร์, ฯลฯ  ถ้าถูกตรวจพบก่อนมีใบอนุญาต → มีโทษปรับทันที

ยกตัวอย่าง : ร้านอาหารเปิดขายก่อน แต่ยังไม่ยื่นใบอนุญาตจำหน่ายอาหาร

เมื่อเจ้าหน้าที่เขตเข้าตรวจ → โดนปรับ และโดนสั่งปิดจนกว่าจะได้รับอนุญาต

7. ไม่รู้ว่าต้อง “แจ้งเปลี่ยนแปลง” เมื่อมีการขยายกิจการ

หลายบริษัทได้รับใบอนุญาตแล้ว แต่เมื่อมีการเปลี่ยนแปลง เช่น

• ย้ายที่ตั้ง
• เปลี่ยนกรรมการ
• ขยายพื้นที่ให้บริการ

กลับไม่ได้แจ้งหน่วยงานที่ออกใบอนุญาตผลคือ “ใบอนุญาตเดิมหมดสภาพทันที” โดยไม่รู้ตัว

8. ไม่ติดตามประกาศหรือกฎหมายที่เปลี่ยนแปลง

กฎหมายด้านใบอนุญาตมีการอัปเดตตลอดเวลา เช่น การย้ายอำนาจออกใบอนุญาตจากกระทรวงหนึ่งไปอีกกระทรวงหนึ่ง หรือการปรับปรุงระบบให้ยื่นออนไลน์แทนแบบกระดาษ

ตัวอย่างที่เกิดขึ้นจริง:

• การขอใบอนุญาตสถานประกอบการสปา → ปรับระบบใหม่เป็น “สปาออนไลน์ (e-Service)”
• ใบอนุญาตท่องเที่ยว → ย้ายไปกรมการท่องเที่ยวแทนสำนักงานท่องเที่ยวเดิม

9. ไม่มีพนักงานรับผิดชอบดูแลงานใบอนุญาตโดยตรง

ในหลายบริษัทโดยเฉพาะ SME เมื่อไม่มีพนักงานรับผิดชอบเรื่องใบอนุญาตโดยเฉพาะ”

หน้าที่นี้จึงตกอยู่กับใครสักคนในทีมบัญชี หรือฝ่ายบุคคลที่ไม่มีความรู้เฉพาะทาง

ผลคือ ไม่มีใครติดตามว่าใบอนุญาตจะหมดเมื่อไร หรือมีอะไรต้องต่ออายุ

10. ไม่เข้าใจความเชื่อมโยงระหว่าง “ใบอนุญาต” กับ “ภาษี”

บางใบอนุญาตจะเชื่อมโยงกับข้อมูลภาษีโดยตรงหากภาษีไม่ถูกต้อง ใบอนุญาตอาจไม่ต่ออายุให้

ดังนั้น ก่อนยื่นต่ออายุใบอนุญาต ควรตรวจสอบภาษีที่เกี่ยวข้องทั้งหมดให้เรียบร้อย

สรุป: ความผิดพลาดที่ป้องกันได้ ถ้า “รู้ก่อนและจัดการก่อน”

หมวด	สาเหตุที่พบบ่อย	แนวทางแก้ไข
ข้อมูลที่ต้องทราบ	ไม่รู้ว่าต้องขอใบอนุญาต เข้าใจผิดว่าขอครั้งเดียวพอ	ตรวจสอบประเภทกิจการกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องก่อนเปิดธุรกิจ
เอกสาร	ยื่นเอกสารไม่ครบ / ผิดหน่วยงาน	ศึกษาแบบฟอร์มล่าสุด และเตรียมเอกสารตาม Checklist
สถานที่	สถานที่ไม่ผ่านผังเมือง / กฎหมายอาคาร	ตรวจสอบผังเมืองรวมก่อนเช่าหรือซื้ออาคาร
การบริหาร	ไม่มีผู้ดูแลเฉพาะ / ไม่ต่ออายุ / ไม่แจ้งเปลี่ยนแปลง	ตั้งผู้รับผิดชอบและระบบแจ้งเตือนอัตโนมัติ
ภาษีและกฎหมาย	ข้อมูลภาษีไม่ตรง / ไม่ติดตามประกาศใหม่	ทบทวนใบอนุญาตทุกปี และปรับตามกฎหมายใหม่

การมีใบอนุญาตครบถ้วน ไม่ได้แค่ทำให้ธุรกิจถูกกฎหมาย แต่มันคือ สัญลักษณ์ของความน่าเชื่อถือ ความโปร่งใส และความยั่งยืน

ธุรกิจที่เติบโตได้อย่างมั่นคง ไม่ใช่แค่ขายดีหรือมีกำไรแต่ต้อง “ปลอดภัยทางกฎหมาย” ด้วย

เริ่มต้นตรวจสอบใบอนุญาตของคุณตั้งแต่วันนี้ — เพื่อไม่ให้พลาดสิ่งที่ป้องกันได้ตั้งแต่แรก