ผู้มีหน้าที่เสียภาษีเงินได้นิติบุคคล

ใครบ้าง? ที่มีหน้าที่เสีย “ภาษีเงินได้นิติบุคคล” ตามกฎหมายไทย

เมื่อพูดถึงการทำธุรกิจในรูปแบบบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนฯ หนึ่งในหน้าที่สำคัญที่หลีกเลี่ยงไม่ได้คือ “การเสียภาษีเงินได้นิติบุคคล” ซึ่งเป็นการจัดเก็บภาษีจากกำไรสุทธิของกิจการ แต่หลายคนอาจยังไม่แน่ใจว่ากิจการประเภทใดบ้างที่เข้าข่ายต้องเสียภาษีประเภทนี้

ตามประมวลรัษฎากร ไม่ใช่แค่บริษัทที่จดทะเบียนในประเทศไทยเท่านั้น แต่ยังรวมถึงนิติบุคคลรูปแบบอื่น ๆ ทั้งของไทยและต่างประเทศที่มีรายได้เกิดขึ้นในประเทศไทยด้วย บทความนี้จะสรุปให้ชัดเจนว่าใครคือผู้มีหน้าที่เสียภาษีเงินได้นิติบุคคลบ้าง

กลุ่มที่ 1 – บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลที่ตั้งขึ้นตามกฎหมายไทย

นี่คือกลุ่มหลักและชัดเจนที่สุดที่ต้องเสียภาษีเงินได้นิติบุคคลจากกำไรสุทธิ ไม่ว่ารายได้จะเกิดขึ้นจากในหรือนอกประเทศไทยก็ตาม ประกอบด้วย:

บริษัท จำกัด
บริษัทมหาชน จำกัด
ห้างหุ้นส่วนจำกัด
ห้างหุ้นส่วนสามัญจดทะเบียน

กลุ่มที่ 2 – บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลที่ตั้งขึ้นตามกฎหมายต่างประเทศ

บริษัทต่างชาติจะมีหน้าที่เสียภาษีเงินได้นิติบุคคลในไทย ก็ต่อเมื่อมีแหล่งเงินได้ในประเทศไทยตามเงื่อนไขข้อใดข้อหนึ่ง ดังนี้:

**มีสาขาหรือสำนักงาน: ** เข้ามาประกอบกิจการในประเทศไทยโดยตรง
**มีตัวแทน: ** มีลูกจ้าง, ผู้ทำการแทน หรือผู้ติดต่อ ที่ก่อให้เกิดรายได้ในประเทศไทย
**ได้รับเงินได้ในไทย: ** แม้ไม่ได้ประกอบกิจการในไทย แต่ได้รับเงินได้บางประเภทจากประเทศไทย เช่น ค่าสิทธิ (Royalty Fee), ค่าเช่า, หรือเงินปันผล (ตามมาตรา 70)
กิจการขนส่งระหว่างประเทศ: ให้บริการขนส่งผ่านประเทศไทย

กลุ่มที่ 3 – กิจการร่วมค้า (Joint Venture)

กิจการร่วมค้า คือการที่นิติบุคคลตั้งแต่ 2 แห่งขึ้นไป (หรือนิติบุคคลร่วมกับบุคคลธรรมดา) ตกลงทำธุรกิจร่วมกันเพื่อแสวงหากำไร โดยตัวกิจการร่วมค้าเองก็ถือเป็น “หน่วยภาษี” ที่ต้องเสียภาษีเงินได้นิติบุคคลแยกต่างหากจากบริษัทแม่

กลุ่มที่ 4 – นิติบุคคลอื่น ๆ ที่กฎหมายกำหนด

นอกเหนือจากบริษัทและห้างหุ้นส่วนฯ ทั่วไป ยังมีนิติบุคคลประเภทอื่นที่มีหน้าที่เสียภาษีเงินได้นิติบุคคลด้วย ได้แก่:

กิจการของรัฐบาลต่างประเทศ: หรือองค์การของรัฐบาลต่างประเทศ ที่มีรายได้จากการทำธุรกิจในประเทศไทย
มูลนิธิหรือสมาคม: ที่มีรายได้จากการประกอบกิจการ (ไม่ใช่รายได้จากการรับบริจาค) และไม่ได้รับการประกาศให้เป็นองค์การสาธารณกุศล
นิติบุคคลอื่น: ที่อธิบดีกรมสรรพากรกำหนดและประกาศในราชกิจจานุเบกษา

สรุป

การทำความเข้าใจว่ากิจการของเราเข้าข่ายเป็นผู้มีหน้าที่เสียภาษีเงินได้นิติบุคคลหรือไม่ คือก้าวแรกที่สำคัญของการวางแผนภาษีอย่างถูกต้อง การปฏิบัติตามกฎหมายไม่เพียงแต่ช่วยให้ธุรกิจดำเนินไปได้อย่างราบรื่น แต่ยังสร้างความน่าเชื่อถือและเป็นรากฐานของการเติบโตที่ยั่งยืนในระยะยาว