ทำไมสรรพากรถึงตรวจสอบรายได้ของบริษัท?

หลายธุรกิจอาจคิดว่าเมื่อทำบัญชีเรียบร้อย ยื่นภาษีตรงเวลา ก็ไม่ต้องกังวลเรื่องการถูกตรวจสอบจากสรรพากร แต่ในความเป็นจริง ประเภทของรายได้บางแบบ หรือ พฤติกรรมทางการเงินบางอย่าง อาจเป็นสัญญาณเตือนที่ทำให้เจ้าหน้าที่สรรพากรเข้ามาตรวจสอบเพิ่มเติมได้

บทความนี้จะพาคุณไปเจาะลึกว่า “ประเภทของรายได้” ที่มักจะถูกสรรพากรจับตามองเป็นพิเศษ พร้อมแนวทางการจัดทำบัญชีที่ถูกต้องและโปร่งใส เพื่อหลีกเลี่ยงความเสี่ยงในการถูกตรวจสอบและเสียภาษีย้อนหลัง

รายได้ของบริษัทแบบไหนที่สรรพากรเล็งตรวจสอบ?

1. รายได้ไม่สัมพันธ์กับค่าใช้จ่าย : บริษัทมีรายได้สูง แต่ค่าใช้จ่ายต่ำผิดปกติ หรือในทางกลับกันมีค่าใช้จ่ายมากแต่รายได้น้อย
   (สรรพากรจะสงสัยว่า “ซ่อนรายได้” หรือ “แต่งตัวเลขให้มีกำไรน้อยลง”)
2. รายได้สูงขึ้นผิดปกติภายในปีเดียว : ธุรกิจมีรายได้กระโดดขึ้นอย่างรวดเร็ว
   เช่น จาก 1 ล้านบาท เป็น 10 ล้านบาทในปีถัดมา โดยไม่มีคำอธิบายที่ชัดเจน
   (สรรพากรอาจตรวจสอบที่มาของรายได้ เช่น เส้นทางการเงินโอน เงินลงทุนจากต่างประเทศ ฯลฯ)
3. รายได้ซ้ำซ้อนกับบุคคลในเครือเดียวกัน : ธุรกิจกลุ่มเดียวกันที่โอนเงินไปมาระหว่างกัน หรือมีการแบ่งรายได้ที่ไม่สมเหตุสมผล
   (สรรพากรอาจตรวจสอบเพื่อดูว่ามีการ “โยกกำไร” หรือไม่?)
4. มีรายได้จากช่องทางออนไลน์แต่ไม่มีการบันทึก : ธุรกิจที่ขายของออนไลน์ แต่ไม่มีการออกใบเสร็จ หรือไม่แสดงรายได้จากแพลตฟอร์ม
   (โดนตรวจสอบจากข้อมูลที่กรมสรรพากรแลกเปลี่ยนกับแพลตฟอร์ม E-Commerce ต่าง ๆ)
5. รายได้ไม่สอดคล้องกับพฤติกรรมทางบัญชี : เช่น บริษัทไม่มีรายได้เลย แต่มีการเบิกจ่ายเงินเดือน จ่ายค่าเช่า หรือค่าใช้จ่ายประจำทุกเดือน
   (สรรพากรอาจสงสัยว่า “มีรายได้แต่ไม่แสดง”)
6. บริษัทมีรายได้ต่อเนื่องแต่ไม่เคยจ่ายภาษี :  เช่น ยื่นแบบภาษี ภ.ง.ด.50 หรือ ภ.ง.ด.51 ว่าขาดทุนต่อเนื่องทุกปี แต่ยังคงเปิดดำเนินกิจการ
   (เป็นอีกหนึ่งสัญญาณที่ถูกสรรพากรตรวจสอบบ่อยมาก)

รายการภาษีที่มักเกี่ยวข้องกับการตรวจสอบ

ประเภทภาษี	สาเหตุที่มักถูกตรวจสอบ
ภ.ง.ด.50 (ภาษีเงินได้นิติบุคคล)	แสดงรายได้ผิดปกติ กำไรต่ำผิดปกติ
ภ.พ.30 (ภาษีมูลค่าเพิ่ม)	ยอดขายที่ยื่นไม่ตรงกับใบกำกับภาษี
ภ.ง.ด.3/53 (หัก ณ ที่จ่าย)	ไม่มีการหักภาษีผู้ให้บริการ
ภ.ง.ด.1 (เงินเดือนพนักงาน)	ยอดเงินเดือนไม่สอดคล้องกับเงินที่จ่ายจริง

ตัวอย่างสถานการณ์จริง

กรณี 1 : บริษัทออกใบกำกับภาษีแต่ไม่ยื่น VAT

สรรพากรสามารถตรวจสอบย้อนกลับจากผู้ซื้อที่ขอคืนภาษี

กรณี 2 : บริษัทรับเงินสดจากลูกค้าแต่ไม่มีหลักฐานการนำส่ง

หากลูกค้าแจ้งว่าได้ชำระแล้ว สรรพากรสามารถตามตรวจสอบได้ทันที

กรณี 3 : ใช้บัญชีส่วนตัวรับรายได้ธุรกิจ

รายได้นี้อาจไม่ถูกแสดงในบัญชีบริษัท และเสี่ยงการตรวจสอบย้อนหลังจากการเคลื่อนไหวบัญชีธนาคาร

แนวทางป้องกันไม่ให้ถูกตรวจสอบจากสรรพากร

1. จัดทำบัญชีอย่างถูกต้องและครบถ้วน

• ลงรายการทุกอย่างให้สอดคล้องกับความเป็นจริงและอย่าตกหล่นข้อมูล

2. แยกบัญชีธุรกิจออกจากบัญชีส่วนตัว

• ป้องกันไม่ให้เกิดการปะปนของรายได้ที่ตรวจสอบยาก
• สร้างความโปร่งใสในการแสดงรายรับ–รายจ่าย

3. ออกเอกสารทางการเงินทุกครั้ง

• เช่น ใบเสร็จรับเงิน ใบกำกับภาษีแม้ลูกค้าจะจ่ายเงินสดหรือโอนก็ตาม

4. ยื่นแบบภาษีให้ตรงเวลาและตรงความจริง

• ยื่น ภ.ง.ด.50, ภ.พ.30 และแบบอื่น ๆ ให้ตรงตามรอบภาษีและตรวจสอบก่อนยื่นทุกครั้ง

5. จ้างสำนักงานบัญชีที่มีประสบการณ์

• เพื่อช่วยวางแผนการบรรเทาภาระทางภาษีได้อย่างถูกต้อง

สิ่งที่ควรมีเพื่อรองรับการตรวจสอบ

• สมุดบัญชีรายวัน
• ใบกำกับภาษี / ใบเสร็จรับเงิน
• Statement ธนาคาร
• สัญญาจ้าง / สัญญาซื้อขาย
• แบบภาษีที่เคยยื่นย้อนหลัง

หากบริษัทถูกตรวจสอบ จะต้องสามารถ “ชี้แจงได้” ว่ารายได้แต่ละบาทมาจากที่ใด และมีการนำส่งภาษีถูกต้องหรือไม่

สรุป

รายได้ของบริษัทแบบไหนที่สรรพากรเล็งตรวจสอบ? คำตอบคือ รายได้ที่ “ไม่สอดคล้อง” กับพฤติกรรมทางธุรกิจ เช่น รายได้สูงผิดปกติ รายได้ที่ไม่แสดงในบัญชี หรือไม่มีเอกสารประกอบที่ชัดเจน การทำธุรกิจอย่างโปร่งใส ไม่ใช่แค่เพื่อความถูกต้องทางกฎหมาย แต่ยังช่วยให้คุณมั่นใจและเติบโตอย่างยั่งยืน